

Materiały zebrał i zestawił Mirosław Grzegórzek
Unikatowa tarcza SP Mikołajowice (zdjęcie dzięki uprzejmości p. M. Michalskiej z Muzeum W. Witosa w Wierzchosławicach)ch lata 90-te (w zbiorach M. Grzegórzka)
Archiwalna plakietka – tarcza SP w Mikołajowicach lata 90-te (w zbiorach M. Grzegórzka)
W Toruniu, w domu kupca Mikołaja Kopernika i jego żony Barbary Waczenrode, przychodzi na świat ich najstarszy syn, Mikołaj Kopernik.
Umiera ojciec Mikołaja Kopernika. Opiekunem przyszłego astronoma zostaje jego wuj, brat matki, Łukasz Waczenrode, który w 1489 r. zostanie obrany biskupem warmińskim.
Ukończywszy szkołę przy kościele parafialnym św. Jana w Toruniu, Kopernik udaje się na studia do Krakowa. Ma 18 lat.
Czas studiów na Akademii Krakowskiej. Kopernik zaznajamia się z astronomią, medycyną, arytmetyką i geometrią.
Dwudziestotrzyletni Mikołaj rozpoczyna studia prawnicze na uniwersytecie w Bolonii. Gruntowne wykształcenie w zakresie prawa kanonicznego ma przygotować go do kariery w strukturach kościelnych, planowanej przez wuja Kopernika, biskupa Waczenrodego. Kopernik wykorzystuje studia do pogłębiania zainteresowań astronomicznych, prowadzi też obserwacje nieba pod okiem profesora Domenico Mario Novarry.
Kopernik zostaje członkiem kapituły warmińskiej i za pośrednictwem pełnomocników obejmuje kanonikat fromborski oraz związane ze swą nową funkcją dochody, które umożliwią mu kontynuowanie studiów i zainteresowań naukowych.
Pobyt Kopernika w Rzymie na uroczystościach jubileuszowych. Mikołaj odbywa praktykę w kancelarii papieskiej i wygłasza publiczny wykład z matematyki.
Kopernik powraca z Włoch do Fromborka, by prosić kapitułę warmińską o przedłużenie dalszej nauki. Po otrzymaniu zgody udaje się do Padwy, by przez kolejne dwa lata studiować medycynę.
Kopernik przenosi się z Padwy do Ferrary, gdzie w maju uzyskuje tytuł doktora prawa kanonicznego, po czym powraca do Prus Królewskich.
Kopernik przebywa na dworze biskupa warmińskiego w Lidzbarku Warmińskim jako jego lekarz. Razem z wujem uczestniczy w zjazdach stanów Prus Królewskich w Malborku, Elblągu i Toruniu. W komnatach lidzbarskiego zamku przygotowuje Commentariolus zawierający pierwszy zarys teorii heliocentrycznej oraz łaciński przekład Listów obyczajowych Teofilakta Symokatty.
Kopernik opuszcza zamek w Lidzbarku i przenosi się na wzgórze katedralne we Fromborku. Mimo niechęci żywionej przez kapitułę do biskupa Waczenrodego, zostaje wybrany kanclerzem kapituły (8 XI 1510).
Opracowuje mapę Warmii i zachodnich granic Prus Królewskich, przeznaczoną na zjazd rady królewskiej w Poznaniu. Pełni urzędy kanclerza i wizytatora kapituły, zaś w 1511 powierzony mu zostaje urząd przełożonego kasy aprowizacyjnej.
Kardynałowie zebrani na soborze lateraneńskim proszą Kopernika o opracowanie reformy kalendarza. Projekt, któremu astronom poświęcił kilka lat badań i obserwacji, choć dostarczony do Rzymu, nie został odnaleziony do dzisiaj.
Kopernik pełni urząd administratora dóbr kapituły warmińskiej. Zamieszkuje na zamku w Olsztynie, skąd zarządza rozległymi majętnościami w komornictwie olsztyńskim i melzackim nadzorując zasiedlanie pustych łanów oraz sprawując funkcje sędziego dla poddanych warmińskich.
W związku z toczącymi się dyskusjami nad reformą monetarną Kopernik sporządza pierwszą redakcję traktatu o monecie i przedkłada ją stanom pruskim. Opracowuje też mapę zachodniej części Zalewu Wiślanego. Składa urząd administratora dóbr kapituły i powraca do Fromborka by objąć urząd kanclerza.
Trwa wojna Polski z zakonem krzyżackim, którego wojska w dniu 23 I palą Frombork, zmuszając kanoników do przeniesienia się na zamek w Olsztynie. Kopernik bierze udział w poselstwie do wielkiego mistrza krzyżackiego w sprawie zwrotu zagarniętego przez Krzyżaków Braniewa, ponownie zostaje administratorem dóbr kapituły i organizuje obronę Olsztyna przed spodziewanym atakiem ze strony krzyżackiej.
Bezskuteczny atak krzyżaków na mury Olsztyna. Kopernik zostaje mianowany “komisarzem Warmii” w celu odzyskania z rąk krzyżackich posiadłości zagarniętych w czasie działań wojennych. Wraca do Fromborka, gdzie obejmuje urząd wizytatora.
Na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu wygłasza opracowany przez siebie traktat o monetach.
Pełni urząd generalnego administratora biskupstwa a także posła i kanclerza kapituły.
Kopernik pisze list do Bernarda Wapowskiego polemizujący poglądami astronoma norymberskiego Jana Wernera, zawartymi w jego traktacie “O ruchu ósmej sfery”. Z Wapowskim będzie również współpracować przy pracy nad mapą Królestwa Polskiego i Litwy.
Opracowuje ostateczną wersję traktatu o monecie.
Pełni kolejno urzędy kanclerza, opiekuna stołu i wizytatora kapituły warmińskiej. W 1537 r. zostaje przedstawiony królowi jako jeden z czterech kandydatów na biskupa warmińskiego.
Biskup Jan Dantyszek posądza Mikołaja Kopernika o konkubinat i nakazuje mu zwolnić Annę Schilling, gospodynię.
Z dalekiej Wittenbergi przybywa do Fromborka Jerzy Joachim Retyk, matematyk zafascynowany poglądami Kopernika, który nakłania astronoma do opublikowania De revolutionibus.
Kopernik oddaje do druku rękopis De Revolutionibus.
Dzięki zaangażowaniu Retyka w Wittenberdze ukazuje się drukiem książka Mikołaja Kopernika o bokach i kątach trójkątów De lateribus et angelis triangulorum, która weszła później w skład De revolutionibus. W grudniu Kopernik doznaje udaru mózgu i paraliżu lewego boku.
W Norymberdze wychodzi dzieło Kopernika, bez jego zgody opatrzone zmodyfikowanym tytułem (De revolutionibus orbium coelestium) oraz pomniejszającą znaczenie treści przedmową pióra Andrzeja Osiandra.
Kopernik umiera we Fromborku i zostaje pochowany w tamtejszej katedrze.
Michał Targowski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
źródło: http://copernicus.torun.pl/
Autor: nieznany
Portret toruński Mikołaja Kopernika
tempera na desce
1585
Najsłynniejszy portret Mikołaja Kopernika, namalowany najprawdopodobniej w latach osiemdziesiątych XVI w., być może według “autografu” Kopernika. Niektórzy badacze przypisują autorstwo obrazu Marcusowi Gheeraertsowi aktywnemu w Niderlandach i w Londynie malarzowi współpraującemu min. z rodziną rytowników de Bry. Rycina Teodora de Bry z wydawnictwa Boissarda z 1597 r. odznacza się dalekoidącym podobieństwem z toruńskim obrazem. Obiekt był własnością toruńskiego protestanckiego Gimnazjum Akademickiego. Obecnie prezentowany jest w Muzeum Okręgowym w Toruniu, w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego.
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Autor: Tobiasz Stimmer
Portret Mikołaja Kopernika
drzeworyt
1587
Wizerunek opublikowany w dziele Icones sive imagines virorum literis illustrium Mikołaja Reusnera wydanym w 1587 roku. Rycina, wykonana na podstawie rysunku Tobiasza Stimmera, jest najstarszym publikowanym graficznym portretem wielkiego astronoma. Kopernik ukazany jest w popiersiu, zwrócony w prawo, w prawej dłoni trzyma kwiat konwalii – atrybut lekarzy. Pod prawym łukiem brwiowym astronoma znajduje się charakterystyczna “blizna”, która w rzeczywistości znajdowała się po przeciwnej stronie. Grafika t ukazywała się również w późniejszych edycjach Icones… : w 1589 r., w 1590 r. i w 1719 r.
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Autor: Jan Teodor de Bry
Portret Mikołaja Kopernika
miedzioryt
1597
Miedzioryt opublikowany w dziele Jean-Jacques Boissarda Icones virorum illustrium w roku 1597 we Frnkfurcie n. Menem autorstwa leodyjskiego rytownika Jana Teodora de Bry. Powstał on w oparciu o drzeworyt T.Stimmera. Astronom ukazany został w popiersiu, zwrócony w prawo, w lewej dłoni trzyma kwiat konwalii. Portret ujęty został w owalu na tle płyciny ozdobionej ornamentem florystyczno-okuciowym. Wydawca umieścił metrykę okalającą postać zawierającą daty urodzin i śmieci uczonego oraz miejsce urodzenia i pochodzenia w określeniu Tornaus, Borussus.
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Autor: Tobiasz Stimmer
Portret Kopernika z obudowy zegara astronomicznego w katedrze w Strasburgu
olej na drewnie
XVI w.
Kopia wykonana przez Józefa Flika w 1989 r.
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Autor: nieznany
Miniatura z wizerunkiem Kopernika
olej, blacha miedziana
XVII w.
Kopia wizerunku znajdującego się w Muzeum Czartoryskich wykonana przez Józefa Flika
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Autor: Johannes Esaias Nilson
Portret Mikołaja Kopernika
miedzioryt
1776
Wizerunek zamieszczony w Der Teutsche Merkur vom Jahr 1776, wydanym w Weimarze w 1776 r. Mikołaj Kopernik ukazany został w popiersiu trzy-czwarte z twarzą zwróconą w lewo na owalnym tle. Autorem grafiki był Nilson Esaias, natomiast rysunek przygotował G. M. Kraus. Prototypem ikonograficznym dla Krausa była najprawdopodobniej grafika Teodora de Bry z wydawnictwa Boissarda.
WBP-Książnica Kopernikańska
Autor: Johann Jakob Vogel
Wizerunek Kopernika
miedzioryt
1683
Wizerunek Mikołaja Kopernika wykonany według portretu epitafijnego z kościoła św. Janów w Toruniu, zamieszczony w pracy Christopha Hartknocha Alt und Neues Preussen, Franckfurt 1684. W stosunku do pierwowzoru zmieniony został układ przedstawienia prezentujący lustrzane odbicie ujęcia źródłowego. Tak jak i w pierwowzorze, w dolnej partii, umieszczona został intrygująca sentencja, fragment ody o Męce Pańskiej autorstwa papieża Piusa II, porównująca astronoma do łotra. Określenie Kopernika jako matematyka toruńskiego z Prus zaczerpnięte zostało najprawdopodobniej z grafiki Teodora de Bry drukowanej w Wizerunkach… Boissarda.
WBP-Książnica Kopernikańska
Autor: nieznany
Portret Mikołaja Kopernika
olej na płótnie
XVII w.
Kopia portretu Kopernika z XVII w., przechowywanego w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, wykonana przez Józefa Flika w 1981 roku.
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Autor: Edward Kuczyński
Wizerunek Mikołaja Kopernika
papier, drzeworyt
1953
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Autor: Jan Matejko
Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem
olej na płótnie
1873 r.
Obraz przedstawiający Mikołaja Kopernika w trakcie obserwacji nieba z jego prywatnej wieży na wzgórzu katedralnym we Fromborku. Bezpośrednim pretekstem do namalowania obrazu była 400. rocznica urodzin astronoma przypadająca w 1873. Prace przygotowawcze Matejko prowadził od 1871, początkowo to były studia w Bibliotece Jagiellońskiej i Gabinecie Archeologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na tym etapie powstały dwa szkice olejne, jeden znajdujący się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie i drugi w kolekcji Barbary Piaseckiej-Johnson w Princeton.
Do malowania obrazu artysta przystąpił w lecie 1872 i ukończył go w roku następnym. Do obrazu pozował min. warszawski lekarz i przyrodnik doktor Henryk Levittoux, młodszy brat tragicznie zmarłego w 1841 spiskowca Karola Levittoux.
Obraz zakupiono ze składek publicznych dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, który nadal jest jego właścicielem. Kopernik zdobi aulę Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
KOPERNIKAŃSKI PORTAL NAUKOWY
źródło:http://copernicus.torun.pl/galeria/wizerunki/malarstwo_i_grafika/
Radioteleskop w Centrum Astronomii UMK
W Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu znajduje się największy w Polsce teleskop o średnicy 32 m.
Fot. Andrzej Romański
Pomnik Mikołaja Kopernika
Na Rynku Staromiejskim w Toruniu znajduje się pomnik Kopernika dłuta Fryderyka Tiecka, odsłonięty w 1853 r.
źródło: http://www.torun.pl/
Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu
Widok na ulicę Kopernika w Toruniu. Najwyższa z kamienic należała do Dom Mikołaja Kopernika to średniowieczna kamienica, która w drugiej połowie XV wieku należała do rodziny Koperników. Wielu historyków wskazuje ją jako miejsce, gdzie w 1473 roku przyszedł na świat wielki astronom – Mikołaj Kopernik. Obecnie wewnątrz tej i sąsiedniej – również gotyckiej – kamienicy mieści się oddział toruńskiego Muzeum Okręgowego noszący nazwę Dom Mikołaja Kopernika.
źródło: https://www.torun.pl
Pokój Kopernika
Widok ogólny Pokoju Kopernika w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius UJ. Na pierwszym planie instrumentarium Marcina Bylicy z Olkusza: astrolabium, globus nieba i torquetum z lat 80. XV wieku, wykonane przez Hansa Dorna w Budzie, dar Marcina Bylicy. W głębi portret Kopernika
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
źródło: https://maius.uj.edu.pl/
Zamek w Lidzbarku Warmińskim
Należący do biskupów warmińskich gotycki zamek w Lidzbarku był miejscem, w którym Kopernik mieszkał w latach 1503-1509. W murach zamku powstał najprawdopodobniej zarys teorii heliocentrycznej znany jako “Commentariolus” oraz przekład “Listów obyczajowych” Teofilakta Symokatty
źródło: https://commons.wikimedia.org/
Zamek w Olsztynie
Zamek kapituły warmińskiej w Olsztynie. Kopernik mieszkał w nim w latach 1516-1521 pełniąc urząd generalnego administratora dóbr kapituły warmińskiej.
źródło: www.visit.olsztyn.eu/
Wzgórze katedralne we Fromborku
źródło: http://www.frombork.pl/
Wieża Kopernika
Należąca do fortyfikacji wzgórza katedralnego narożna wieża była w latach 1503-1543 własnością Kopernika.
źródło: encyklopedia.warmia.mazury.pl
KOPERNIKAŃSKI PORTAL NAUKOWY
źródło: http://copernicus.torun.pl/galeria/miasta/